Traumatherapie

Ontwikkelingstrauma is een verzamelnaam voor klachten die het gevolg zijn van een traumatische of onveilige jeugd.  Het komt veel voor dat een traumatische gebeurtenis in het volwassen leven, ook de onderliggende traumatische reacties of ervaringen oproepen uit de vroege jeugd. Dit is vaak een pijnlijke maar waardevolle gelegenheid om hier, misschien wel voor het eerst, een deel van te verwerken.

Aan het begin van ons leven zijn we afhankelijk van onze verzorgers. Als we geboren worden hebben we het lijf, de voeding en de regulatie nodig van onze moeder, onze verzorger. Als deze behoeften onvoldoende ingevuld worden en dit ook niet hersteld wordt, roept dit bij de baby enorme angsten op. Indien dit lang aanhoudt heeft een baby niet veel mogelijkheden behalve zich terug te trekken uit het lichaam, uit het contact.
Contact wordt gevaarlijk, is gekoppeld aan angst. Deze 'inprenting’ vormt de blauwdruk voor ons leven. Ook op latere leeftijd kan onbewust het gevoel bestaan dat mensen ‘bedreigend’ zijn en dat leven in je lijf niet goed voelt. 

Op vergelijkbare wijze reageren we op andere tekorten in de vervulling van onze basisbehoeften. We noemen dit ‘ontwikkelingstrauma’.   

neuro affective relational model (narm®)

Dr. Laurence Heller ontwikkelde een therapeutische werkwijze gericht op het loskomen van die oude ‘inprentingen’. Hij spreekt over overlevingsstijlen en strategieën die ontstaan als reactie op tekorten in het invullen van de volgende basisbehoeften:

• Verbinding: met de moeder/vader als eerste en daarmee met het eigen lichaam, emoties en met anderen.
• Afstemming: om behoeftes te uiten, er naar uit te reiken en te vertrouwen dat er gereageerd wordt.
• Vertrouwen: om de ander en zichzelf te vertrouwen, zodat je afhankelijkheid op een gezonde manier kunt aangaan.
• Autonomie: dat je jezelf mag zijn, je voorkeuren en grenzen kunt aangeven zonder angst of schuldgevoel.
• Liefde en seksualiteit: dat je je hart kunt openen en een liefdevolle relatie mag verenigen met vitale seksualiteit.

Als deze basisbehoeften onvoldoende worden ingevuld door je verzorgers, levert dit een ‘dilemma’ op. Als je je behoefte blijft uiten, wordt je steeds teleurgesteld. Als je het niet doet, krijg je niet wat je nodig hebt. Dit dilemma voelt heel naar. Om eruit te ontsnappen ontwikkelen we een ‘overlevingsstijl’ of strategie. Op dat moment is dat de beste oplossing. Maar later in ons leven zijn we hier - vaak onbewust - zo aan gehecht dat het ons onvrij maakt. We worden erdoor gehinderd om op een eigen manier om te gaan met de uitdagingen en verlangens in ons leven.

werken met ontwikkelingstrauma  

De therapie begint bij je verlangen. De wens om iets anders te beleven, te doen; wat tot nu toe niet lukt. Als je de bovengenoemde basisbehoeften beziet kom je allemaal thema’s tegen zoals ‘contact en hechting’, ‘behoeften en grenzen aangeven’, ‘vertrouwen in de ander, afhankelijk zijn’, ‘jezelf zijn, verschillen zonder de relatie te verliezen’ en ‘liefde voor jezelf en vrijheid in je seksualiteit’. Deze thema’s komen vaak tot uitdrukking in onze relaties, in ons werk, in onze ideeën over onszelf en anderen.

Vanuit je ‘verlangen’ verkennen we wat je tegenhoudt. Daarin ontdekken we patronen en strategieën en de bijbehorende behoeftes en dilemma’s. En zoeken we manieren om deze los te laten, je er minder mee te identificeren. Vaak vraagt dit om in te zien en te ervaren dat de ‘angsten’ van vroeger in het hier en nu minder vat op je hoeven te hebben.

In de NARM® werken we zowel met het denken als met onze lichamelijke en emotionele reacties. Juist deze wisselwerking maakt de werkwijze effectief. Hierbij is het volwassen ‘hier-en-nu’ perspectief de basis.

Mogelijke gevolgen:

• Hyperwaakzaamheid, niet meer kunnen ontspannen.
• Gevoeligheid voor zintuiglijke prikkels is verandert (bijvoorbeeld plots last hebben van geluiden, fel licht niet meer kunnen verdragen, etc).
• Neerslachtigheid, depressiviteit.
• Niet in contact kunnen zijn met je lijf / emoties / jezelf / de ander.
• Moeite met concentratie, slaapproblemen.
• Moeite om jezelf te uiten (gebeurtenis niet kunnen verwoorden, stotteren, stemproblemen).
• Je blijft beelden zien van een bepaalde gebeurtenis, hebt nachtmerries.
• Je gedraagt je plots anders dan je van jezelf gewend bent.
• Allerlei psycho-somatische klachten (nek en schouderpijn, hoofdpijn, kortademigheid).

Enkele voorbeelden van overlevingsstrategieën zijn:

• Moeite met het aangaan van verbinding. Zowel met jezelf als met anderen. Geen contact voelen met je eigen lichaam en uitsluitend in je hoofd kunnen wonen. Schaamte over jezelf, of juist precies het tegenovergestelde: jezelf permanent overschatten.  Er is dat knagende gevoel er niet te mogen zijn.
  
  
• Een voortdurende gerichtheid op de (behoeften van) anderen. Je eigen behoeften zijn onbelangrijk en onbekend (en beladen met schaamte). Je durft ze daarom niet te uiten uit angst afgewezen en verlaten te worden en richt je aandacht liever op anderen.
  
  
• Je wilt over elke situatie controle hebben. Vertrouwen in of afhankelijkheid van anderen vermijd je ten alle tijden. Je durft niemand om hulp te vragen.
  
  
• Het gevoel te hebben altijd je best te moeten doen en niet meer kunnen ontspannen. De druk (die van binnenuit komt) wordt ervaren als van buitenaf.  Je bent bang dat als jij je werkelijk laat zien, mensen je niet meer aardig vinden.

Het Neuroaffectieve Relationele Model (NARM) vormt de basis van waaruit ik werk.

Andere methodieken die ik inzet komen onder meer uit de Somatic Experiencing (SE), Gestalttherapie, Ervaringsgerichte therapie, Neuroaffectieve Ontwikkelingspsychologie (NADP), Polyvagaal-geïnformeerde therapie, Resource therapie en Internal Family Systems (IFS)

"De spontane beweging in ieder van ons is richting verbinding met de ander, gezondheid en levendigheid.

Ongeacht hoe teruggetrokken en geïsoleerd we zijn geraakt, of hoe ernstig het trauma is dat we hebben ervaren.

Op ons diepste niveau, net als een plant zich spontaan naar het zonlicht went,

is in ieder van ons een impuls om ons te bewegen richting verbinding en helen."

Laurence Heller - Neuro Affective Relational Model (NARM®)

"Hevige stress en/of trauma kan ontstaan door een heftige gebeurtenis die je als donderslag

bij heldere hemel overvalt of het gevolg zijn van aanhoudende angst en stress.

Dit  is uitputtend en kan gezondheid, vitaliteit en zelfvertrouwen uithollen.

Trauma huist niet in de gebeurtenis zelf maar in het effect op het zenuwstelsel."

Peter Levine - Somatic Experiencing (SE®)